Met onze jongens aan den IJser
-
Andere titel(s): Avec nos gars à l'Yser
With our troops on the Yser
-
Genre: Documentary film / n/a / n/a
-
Jaar: 1928-1929
-
Speelduur: 01:22:57
-
Beschrijving: Na vier gruwelijke jaren komt op 11 november 1918 een einde aan de Eerste Wereldoorlog. Tien jaar later maakt oudstrijder Clemens De Landtsheer zijn film over 'de Groote Oorlog': Met onze jongens aan den IJzer. Het vertelt over het leven van Vlaamse soldaten aan het Westfront, waarin de vraag wordt gesteld wat het nut geweest kan zijn van al het bloedvergieten. De film is geen triomfantelijke terugblik, maar een bittere aanklacht, waarin het lijden van 'onze jongens', van de gewone frontsoldaten, centraal staat. Het is ook geen objectieve documentaire, want als secretaris van het IJzerbedevaartcomité behoort Clemens De Landtsheer tot een beweging met een politieke agenda. De film wil een verslag van die vier jaar aan de IJzer brengen, maar vooral een pleidooi voor de Vlaamse zaak zijn. De Landtsheer, zelf een voormalig soldaat aan het IJzerfront en Flamingant, hanteert in de intertitels een bijtend sarcasme, vol minachting voor "de groten" die de oorlog leidden en het onrecht dat de Vlamingen tijdens de oorlog aangedaan werd. De boodschap van de film komt vooral in het vijfde deel duidelijk naar voren: "Hier ons bloed, waar ons recht?". Zijn film bevat een mix van authentieke en geënsceneerde beelden, aangevuld met shots van foto's en postkaarten, voorzien van tendentieuze commentaar. Dat maakt van dit flamingante pamflet een fascinerend filmdocument. (1) Deel 1 opent met een geënsceneerde proloog: een moeder helpt haar zoon bij de voorbereidingen voor vertrek naar het front. Moeder en zoon nemen afscheid van elkaar. Dan volgt de Duitse inval en wordt het verloop van de strijd getoond met beelden van het Kustland, het fort van Loncin, bombardementen en ruïnes, het marcherende Belgische leger, de aankomende Duitse troepen, afweergeschut, de vlucht van de bevolking, de marktplaats van Veurne, nog meer bombardementen en verwoestingen, de IJzer, de onderwaterzetting van het IJzergebied in 1914, lijken, een duiker die de kapotgeschoten sluizen moet herstellen en soldaten aan het front. (2) Deel 2 behandelt het leven in en achter de loopgraven: patrouillerende soldaten, soldaten in hun stellingen, soldaten die zich wassen en hun haar kammen, soldaten die zich rondom een vuurtje proberen op te warmen temidden van een besneeuwd landschap, lijken van soldaten waarmee het landschap bezaaid ligt, (geënsceneerde) nachtelijke gevechtsscènes en beelden van de winter aan het front. (3) Deel 3 (intro ontbreekt) opent met beelden van luchtballons die de artillerie richtlijnen over de ligging van de vijand geven. Dan zien we de artillerie aan het werk. Een ballon wordt geraakt, de ballonvaarder redt zich met een valscherm (parachute). Er wordt alarm geblazen voor een gasaanval: iedereen zet een gasmasker op. Wat volgt zijn beelden van de aanval (artillerie en mitrailleurs), verzorging van gewonden en enkele beelden van gestorven soldaten in het gras. (4) Deel 4 bouwt verder op de strijd aan het front. Dit deel opent met de vraag: "Het veld van eer?!". Een retorische vraag die herhaaldelijk terugkeert, terwijl talloze beelden van soldatenlijken worden getoond (o.a. een geraamte in uniform). De officiële communiqués "Niets bijzonders te melden" worden gekoppeld aan beelden van lijken, soldatengraven, lijken in de bossen, in de loopgraven (in scherp contrast met het leven van wandelende soldaten dat boven de loopgraven verdergaat), vlammenwerpers, foto's van begrafenissen en beelden van grafdelvers. Vervolgens beelden van oorlogsinvaliden met prothesen, revalidatie van oorlogsslachtoffers, wagens van het Rode Kruis, teksten waarin gevraagd wordt waarom Vlamingen dit moest overkomen; met welk doel geleden werd. Deel 4 wordt afgesloten met foto's van blinden en verminkten. (5) Deel 5 benadrukt de tegenstelling tussen de Vlaamse en Waalse soldaten aan het front, en de gevolgen die dit met zich meebracht. "Oorlog aan den oorlog, voor de vrijheid, voor de vrijmaking van de haarsteden, voor het recht! - zoo zegde men... maar toen ons jongens op hun stukgeschoten puinen om Vlaamsch recht vroegen...". De pancarte met deze tekst wordt gevolgd door de foto van de steen van Merkem waarop geschreven staat: "Hier ons bloed, waar ons recht?". In de volgende pancarte wordt het taalprobleem aan het front aangeklaagd. Op gevaarlijke plaatsen hingen enkel Franstalige waarschuwingen, wat vervolgens met bewegend beeld gestaafd wordt. Wat volgt is een insert van de open brief van de Vlaamse frontsoldaten aan de koning. Het resultaat hiervan was dat zij gestraft werden door (1) als houthakker te werk gesteld te worden in de Orne (insert van de bekende foto van "De Vlaamsche bannelingen - houthakkers der Orne 1918" (cf. Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging)); (2) verbannen te worden naar het barre eiland Cézembre. Dit wordt gevolgd door gefilmde foto's en bewegend beeld, waaruit niet op te maken valt of die beelden ook effectief op de desbetreffende plaats gedraaid werden; (3) ondergebracht te worden in strafcompagnieën of gevangenissen. Dit wordt gevolgd door foto's van soldaten in militaire bases; (4) de schending van Vlaamse zerken (foto's van de graven waarvande leuze 'AVV-VVK' in 1918 dichtgemetseld werd, waarop flaminganten die letters er in nog grotere woorden op aanbrachten (cf. lemma "IJzersymbolen" in Encyclopedie van de Vlaamse Beweging). (5) opgesloten te worden in het "prison" van Fresnes "waar honderden 'kreveerden' en naast misdadigers van alle slach begraven liggen, zonder zerk noch kruis". En de pancartes gaan verder: "Anderen werden naar rehabilitatie-kompanies gestuurd, waar zij zonder wapens verplicht waren de gevaarlijkste werken te doen voor de eerste lijnen, en er dikwijls een roemloozen dood vonden". Vervolgens wordt de censuur op de Vlaamse Frontblaadjes aangeklaagd. Dit wordt geïllustreerd met foto's van de frontblaadjes. Ook wordt verweten dat er geen gehoor werd gegeven aan de roep om Vlaamse regimenten. Ondanks alles, bleven de Vlamingen geloven in Maria en de Kerk, en zetten ze zich tot het uiterste in bij "den laatsten aanval". Hierop concentreert De Landtsheer zich opnieuw op het militair verloop van de gebeurtenissen: de frontsoldaten die uit de loopgraven komen en de Duitse troepen terugdrijven (dit bevat ook geënsceneerde stukken), de luchtgevechten en neerstortende verkenningsvliegtuigen. (6) Deel 6 behandelt de laatste periode van de oorlog in aanloop naar de wapenstilstand van 1918: artillerieaanvallen, explosies, soldaten die uit de loopgraven klimmen, door het bos van Houthulst sluipen en Duitse stellingen te Diksmuide veroveren. Beelden van verwoeste huizen, lijken in loopgraven en verlaten slagvelden. In de pancartes wordt opnieuw uitgehaald naar de "groten" die de oorlog leiden, gewezen op het feit dat zoveel jongens stierven. Na beelden van talloze oorlogsgraven en de tekst "Eenzaam en verlaten, stonden den kruiskens, als schenen zij zich af te vragen: wat nut is er geweest in 't storten van ons bloed?" volgt een epiloog: een jonge vrouw zit bij een graf te treuren en wordt getroost door een meisje met een pop in haar hand. Dit beeld, samen met de IJzertoren, is de afsluiting van de reportage.
-
Trefwoorden: EFG1914 / World War I / World War, 1914-1918 -- Battlefields -- Belgium / World War, 1914-1918 -- Campaigns -- Belgium / Civilians in war / World War, 1914-1918 -- Belgium / Autonomy and independence movements / Military funerals / Armed Forces Mobilization / World War, 1914-1918 -- Medical care / World War, 1914-1918 -- Monuments / World War, 1914-1918 -- Transportation / World War, 1914-1918 -- Aerial operations / Belgium -- History -- German occupation, 1914-1918 / Cavalry / Infantry / Soldiers / War casualties / War victims / Buildings -- War damage / Air warfare / Antiaircraft artillery / World War, 1914-1918 -- Chemical warfare / World War, 1914-1918 -- Tank warfare / World War, 1914-1918 -- Trench warfare / Patriotism / World War, 1914-1918 -- Propaganda / ruines / ruïnes / destructions / verwoestingen / armée / leger / camps militaires / legerplaatsen / dommages de guerre / oorlogsschaden / crimes de guerre / oorlogsmisdaden / victimes de guerres / oorlogsslachtoffers / morts à la guerre / gesneuvelden / artillerie / artilerie / opérations militaires / militaire operaties / front / front / armes / wapens / cavalerie / cavalerie / génie militaire / geniekorps / infanterie / infanterie / réfugiés / vluchtelingen / explosions / ontploffingen / écluses / sluizen / cadavres / lijken / tranchées / loopgraven / eau / water / plongée sous-marine / diepzeeduiken / bombes / bommen / combats / gevechten / mitrailleuses / mitrailleurs / force aérienne / luchtmacht / aérostats / luchtschepen / gaz / gas / blessés / gekwetsten / lance-flammes / vlammenwerpers / invalides de guerre / oorlogsinvaliden / prothèses / protheses / industrie du bois / houtverwerkende industrie / catholicisme / katholicisme / vandalisme / vandalisme / dessins / tekeningen / presse / pers / Belgique / België / Loncin / Loncin / Furnes / Veurne / Boezinge / Boezinge / Merkem / Merkem / Yser / Ijzer / Houthulst / Houthulst / Dixmude / Diksmuide / France / Frankrijk / Orne / Orne / Cézembre / Cézembre / Fresnes / Fresnes / 1914 / 1914 / 1918 / 1918 / Cogge, Charles-Louis / Cogge, Charles-Louis / Geeraert / Geeraert / English, Joe / English, Joe / mouvement flamand / Vlaamse Beweging / Croix-Rouge / Rode Kruis / criminalité / criminaliteit / industries / industrieën / bois / hout / armement / bewapening / guerres / oorlogen / victimes / slachtoffers / Europe / Europa / médias / media / camps / kampen / religions / religies / Première Guerre mondiale / Eerste Wereldoorlog / [1910-1919] / [1910-1919] / bataille des Eperons d'Or / Guldensporenslag / bataille de l'Yser / slag om de Ijzer / batailles / veldslagen / aéronautique / luchtvaarttechniek
-
Collectie:
-
Provider: Cinémathèque Royale de Belgique
-
Rechten: In Copyright / VRT
-
Kleur: Colour
-
Director: De Landtsheer, Clemens
-
Sound: With sound
-
Datum:
-
Type document :
-
Language: nl